........................

मानवाची खरंच कमाल आहे. आपल्या बुद्धिमत्तेच्या जोरावर त्याने आपल्या मनाला रिझवणारं संगीत निसर्गाच्या विविध आविष्कारांतून अचूक उचललं. पक्ष्यांच्या किलबिलाटातून, अवखळ झऱ्याच्या नृत्यातून, सागराच्या गाजेतून आणि घोड्याच्या टापांतूनसुद्धा! आणि मग आपल्या बुद्धिमत्तेच्याच जोरावर तऱ्हेतऱ्हेची वाद्यं निर्माण करून त्यातून अद्भुत संगीत तयार केलं आणि मग त्या संगीताला आणखी अर्थवाही बनवण्यासाठी आपल्या प्रतिभेने त्यात शब्दांची जान ओतली. कधी मंत्रमुग्ध करणारी अतीव गोड चाल, तर कधी उठून नाचायला लावणाऱ्या ठेक्याचा ताल, कधी अत्यंत मधुर आवाजांच्या गायक-गायिकेच्या गळ्यांतून छेडलेल्या अद्भुत तानांनी वेड लावणारी चाल, तर कधी कवीच्या/ गीतकाराच्या काळजात रुतणाऱ्या शब्दांनीच साधलेला जादुई परिणाम – आणि यातूनच मग पिढ्यानपिढ्या आपल्या हृदयात कायमची जाऊन बसलेली अगणित बेमिसाल गाणी! विशेषतः मराठी मानसाचा विचार केला तर शेकडो मराठी गाण्यांबरोबरच मनांत घर करून बसलेली हजारो हिंदी गाणी! 

पूर्वी टीव्ही किंवा मुबलक सिनेमे बघण्याची सोय नसताना रेडिओ हेच गाणी ऐकण्याचं प्रमुख साधन होतं आणि त्यामुळे गाणी ऐकताना जो तो आपापल्या कल्पनाशक्तीनुसार त्या गाण्यांत रममाण व्हायचा; पण टीव्ही आणि सिनेमा थिएटर्सची संख्या वाढल्यावर त्या गाण्याचं चित्रीकरण प्रत्यक्ष दिसायला लागल्यावर त्यातला वेगळा ‘मझा’ समजायला लागला. गीतकार, संगीतकार आणि गायकांच्या मेहनतीला पडद्यावर साकार करताना कोरिओग्राफर, फोटोग्राफर, दिग्दर्शक आणि मुख्य म्हणजे गाणं पडद्यावर म्हणणाऱ्या हिरो-हिरॉइन्सनी त्या गाण्याला दिलेला न्याय याने एक वेगळाच आविष्कार प्रेक्षकांना मुग्ध करून गेला. आणि मग अशी हजारो गाणी लोकांच्या आयुष्याचा भाग झाली. काही मंडळींना अशा गाण्यांचं अचूक रसग्रहण किंवा मर्म उलगडून दाखवण्याचं कसब साधता आलं आणि त्यातलंच एक आश्वासक नाव म्हणजे अजिता साने-सोनाले!

हिंदी आणि मराठी गाण्यांच्या अगदी १९४० पासून ते आजच्या काळाचा विचार करता अक्षरशः लाखो उत्तमोत्तम गाणी तयार झाली आहेत आणि त्यातली हजारो उत्तम प्रकारे चित्रितही झालेली आहेत. इतक्या प्रचंड मोठ्या कालखंडातून आणि खजिन्यातून अजित साने-सोनाले यांनी त्यांच्या आवडीची पन्नास गाणी निवडून, त्यांचं रसग्रहण करून ‘पडद्यामागचं गाणं’ या पुस्तकाच्या रूपाने ते वाचकांसमोर मांडलंय.

गाणं तयार होताना त्यामागे कितीकांची मेहनत असते, तरीही कित्येक गाणी फसतात. कधी योग्य स्वर आणि चाल मिळूनही ते नेमकेपणे आपल्यापर्यंत पोहोचवण्यात पडद्यावरचे कलाकार कमी पडतात, तर कधी स्वर, चाल, समर्थ कलाकार मिळूनही कॅमेऱ्यामागचे डोळे तितके जाणकार किंवा तयारीचे नसल्यामुळे गाणं फसतं! अजिता साने-सोनाले यांनी त्यांच्या आवडीची पन्नास गाणी आणि त्यांमागचं सौंदर्य उलगडून दाखवताना य सर्वच बाजूंना न्याय देऊन गीतकाराचं शब्दातलं सौंदर्य, गीताचा भावार्थ, गाण्याच्या टेकिंगची कमाल, गीताची पार्श्वभूमी, सेटिंग आणि कॅमेऱ्याची जादू अशा सर्व अंगांनी गाण्याचं रसग्रहण केलंय.

अवश्य वाचावं असं हे पुस्तक! 

ही पन्नास गाणी माहीत असणाऱ्या सर्वांना त्या गाण्यांच्या जादूचा पुनःप्रत्यय देईल आणि ही गाणी पाहिलेली नसलेल्या सर्वांना (असे कोणी असलेच तर) एक नवी दृष्टी देईल!! 

  

पुस्तक : पडद्यामागचं गाणं 

लेखिका : अजिता साने-सोनाले 

प्रकाशक : राज असरोंडकर, माणूस प्रकाशन, त्रिवेणीनगर, उल्हासनगर, जि. ठाणे - ४२१००४ 

पृष्ठे : १२० 

मूल्य : १६० रुपये